لوتئين از ريشه لاتين luteusبه معني زرد گرفته شده و يكي از ششصد نوع كاروتنوئيد شناخته شده در طبيعت است. لوتئين يك آنتي اكسيدان قوي متعلق به خانواده كاروتنوئيدها است كه توسط موجودات زنده براي جذب نور آبي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. سبزيجات داراي برگ سبز تيره مانند اسفناج، كلم، گل كلم و نيز ميوه هاي زرد رنگ مانند ذرت، هويج و كدو حلوايي از منابع غني اين ماده می‌باشند. لوتئين در زرده تخم مرغ نيز وجود دارد كه مسئول رنگ زرد است.

لوتئين و پيشگيري از بیماری‌ها

بيماري‌هاي چشم

شواهد زيادي وجود دارند كه نشان مي‌دهند لوتئين در پيشگيري از دو بيماري چشمي رايج در دوران سالمندي اهميت زيادي دارد.

1- دژنراسيون ماكولار وابسته به سن

ماكولا بخشي از چشم است كه براي ديدن جزئيات دقيق لازم است، اين بيماري ماكولا را تحت تأثیر قرار داده و منجر به تاري ديد می‌شود. این بیماری به آرامي پيشرفت می‌کند به طوري كه تغييرات آن نامحسوس است.

2- آب مرواريد

نوعي بيماري چشم است كه با تار شدن عدسي چشم آغاز شده و با افزايش تيرگي و كدر شدن عدسي، بينايي را مختل می‌کند. آب مرواريد در افراد مسن بسيار شايع است.

لوتئين با غلظت بالا در عدسي چشم و ماكولا متمركز شده است و طول موج نور آبي را از طيف نور مرئي فيلتر مي­كند. اعتقاد بر اين است كه نور آبي، منجر به القاي استرس اكسيداتيو و آسيب ناشي از راديكال آزاد در اندام‌های مواجه شونده با نور مانند چشم می‌شود. چند مطالعه بزرگ نشان داده‌اند كه ميزان ابتلا به آب مرواريد و دژنراسيون ماكولار در افرادي كه مقادير بالايي از لوتئين مصرف می‌کنند، 50-20 درصد نسبت به افرادي كه مصرف حداقل لوتئين را دارند، کمتر می‌باشد.

بیماری‌های قلبي – عروقي

در تصلب شرايين، رسوبات كلسترول در رگ‌های خوني تجمع يافته و در نهايت منجر به سخت و ناصاف شدن سطح داخلي رگ‌های خوني می‌شود. این امر سبب التهاب مزمن و كاهش قابليت ارتجاعي رگ‌های خوني می‌گردد. اين بيماري در نهايت می‌تواند منجر به پارگي يا انسداد رگ‌ها شود. سطوح بالاي لوتئين و ساير كاروتنوئيدها، با كم كردن سرعت تصلب شرايين باعث كاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبي – عروقي می‌شود.

سلامت پوست

ويژگي آنتي اكسيداني لوتئين می‌تواند به حفاظت از پوست در مقابل آسيب اشعه ماوراء بنفش در طول تماس با نور خورشيد كمك كند. اطلاعات جديد نشان مي‌دهد كه اين ماده در پيشگيري از سرطان پوست ناشي از اشعه UV نقش داشته و يك جزء حياتي براي سلامت پوست است.

سرطان

كاروتنوئيدها قادر به كاهش خطر ابتلا به سرطان از طريق خنثي كردن رادیکال‌های آزاد، افزايش پاسخ ايمني بدن و جلوگيري از گسترش تومور هستند. لوتئين با افزايش فعاليت ژن‌های فعال كننده لنفوسیت های T موجب افزايش قدرت ايمني بدن می‌شود. چندين مطالعه از تاثير دريافت لوتئين بر كاهش ابتلا به سرطان سينه پيش از يائسگي در زنان حمايت می‌کنند. همچنين مطالعات نشان داده‌اند كه لوتئين می‌تواند منجر به بهبود عملكرد سيستم ايمني از طريق افزايش عملكرد مونوسيتها شود.

آلزايمر

يكي ديگر از فوايد لوتئين پيشگيري از بيماري آلزايمر است. مطالعه اي در افراد مبتلا به آلزايمر نشان داد كه در اين بيماران سطوح سرمي کاروتنوئیدها مانند لوتئين، بتاكاروتن و زآگزانتين به طور معني داري پایین‌تر از افراد نرمال است. محققان دريافتند كه افزايش مصرف کاروتنوئیدها خطر ابتلا به بيماري آلزایمر و دمانس را در افراد مسن كاهش می‌دهد